Taniec ludowy, jak na przykład skoczny krakowiak, nie może obejść się bez akompaniamentu odpowiedniej muzyku. Ta z kolei jest wytworem kompozytora, jak też użytych do jej wykonania instrumentów. To głównie od nich zależy brzmienie poszczególnych melodii. Regionalne pieśni ludowe, jak też tańce, wykonywane były do muzyki będącej wytworem także typowo ludowych instrumentów.
Zaliczają się do nich instrumenty strunowe smyczkowe: skrzypce, basetla, basy szamotulskie i szarpane; takie jak cytra, mandolina, gitara oraz uderzane: cymbały wykorzystywane przede wszystkim na Rzeszowszczyźnie. Uważa się także, że typowo szarpanym instrumentem strunowym były kurpiowskie diabelskie skrzypce, posiadające tylko jedną strunę i duże kwadratowe pudło rezonansowe.
Kolejną grupą są ludowe instrumenty dęte a wśród nich piszczałki, trombity z Podhala, mające postać długiej rury wykonywanej z świerkowego drewna a także dudy rozpowszechnione głównie w Beskidzie Żywieckim, na Śląsku czy też w podhalańskich wsiach. Wiele wymienionych instrumentów miało swoje odpowiedniki używane w innych regionach a nosiły one nietypowe nazwy.
Trombita występowała także na Pomorzu jako bazuna, a na Mazowszu jako ligawka. Z kolei dudy wielkopolskie używane głównie na weselach nosiły nazwę kozioł a w Beskidzie Śląskim gajdy. Dudy w ogóle są bardzo interesującym aparatem muzycznym. Składają się z skórzanego worka, pełniącego rolę zbiornika powietrznego oraz piszczałki melodycznej i burdonowej zwanej także bąkiem.
Jeśli chodzi o instrumenty dęte nieco później pojawiły się w kapelach ludowych także klarnety, czy trąbki. Nie zabrakło także perkusyjnych instrumentów takich jak bębenki, kołatki, terkotki, klekotki, dzwonki pasterskie, grzechotki, wielkie bębny barabany ze stalką lub talerzem. Oprócz wymienionych pojawiały się także mniejsze formy instrumentalne głownie dęte takie jak: gwizdki, bekace i fujarki wytwarzane z liści czy łodyg roślin.
Wykorzystanie poszczególnych instrumentów zależało od rodzaju wykonywanej muzyki i tak na przykład na Mazowszu kapela składała się ze skrzypiec, basów, bębenków, harmonii, barabanu a z kolei na Podhalu górale szczególnie umiłowali sobie skrzypce, altówki, basy czterostrunowe a wraz z nimi złóbcoki– instrumenty wykonane z jednego klocka drewna, 3 lub 4 strunowe na których grano przy pomocy łukowato wygiętego smyczka.