Polskie tańce ludowe są reprezentowane przez dwie najstarsze formy taneczne, a mianowicie poloneza i krakowiaka. Krakowiak powstał nieco później, a nazwę swą zaczerpnął od regionu gdzie się narodził. Wedle dziewiętnastowiecznych zapisków swe miano zawdzięcza ludowi podkrakowskiemu.
W tamtejszych obszarach Polski rozmaicie nazywano poszczególne tańce albo od miejsca pochodzenia albo też od sposobu poruszania się przy ich wykonywaniu. Początkowo taniec ten był tańczony przez prosty lud chłopski na co składało się wiele odmian w zależności od miejscowości. Na jego ostateczną postać i ugruntowaną pozycję wśród form tanecznych oraz charakter ogólnonarodowy miały wpływ ustalenia jakie dokonały się pod koniec XVIII wieku.
Wtedy to upowszechniono samą nazwę „Krakowiak” jak też jego postać tańca towarzyskiego głównie za sprawą Bogusławskiego, który jako człowiek obejmujący wtedy patronat nad teatrem wystawił w roku 1794 Krakowiaków i górali. Była to opera, zdobywająca wielokrotne uznanie i ciesząca się dużą popularnością. W utworze tym poza krakowiakiem pojawiły się elementy taneczne właśnie poloneza jak też czeskiej polki czy mazurka. W ten oto sposób typowo ludowy taniec, zadebiutował w operze przy dźwiękach muzyki poważnej przypominającej do złudzenia dzieła Mozarta.
Od tamtego czasu krakowiak jest uznawany za najwybitniejszy z polskich tańców. Ma postać taneczną szybką i wesołą, a wykonywane kroki określa się jako cwał i galop. Tańczono go i tańczy się do dzisiaj w korowodzie parami. Swą żywiołowość zawdzięcza nagłym zmianom kierunku. Właściwie jest to pęd charakteryzujący się gwałtownymi nieraz zwrotami. Początkowo w poszczególnych krainach podkrakowskich krakowiak nosił nazwę krzesanego lub przytupywanego toteż w późniejszym czasie pojawiły się w nim kroki krzesane, przytupy, hołubce.
Wiele w nim podskoków, doskoków i przeskoków. Tańczące pary wykonują skłony, wymachy i unoszenia a to wszystko składa się na swoistą dla tego tańca dynamiczność.
Jak w każdym tańcu ludowym pojawiają się barwne stroje tancerzy. W tym przypadku jest to typowy, bogato zdobiony ubiór krakowski. Tworzą go połączenia kolorystyczne charakterystyczne dla tego regiony polski, które dodatkowo przyciągają publiczność i porywają w takt szybkiej muzyki.